Work Product of the Red Sea Task Force
Note: this compilation contains Executive Summary/ጽማቝ ትሕዝቶን ለበዋን/ የጥናት ወረቀት ረቂቅ/ اﻟﺘﻨﻔﯿﺬي اﻟﻤﻠﺨﺺ of the project in English, ትግርኛ፤ ኣማርኛ፤ and عربي , respectively.
The Red Sea Task Force is an independent body created by the following Eritrean Scholars, listed in the order of their appearance in the text of the main report (will be released at the end of the meeting):
Yohannes Haile, Gebre H. Tesfagiorgis, Mohamed Kheir Omar, Mebrahtu Ateweberhan, Paulos Tesfagiorgis, Teame Tewolde-Berhan, Kidane Mengisteab, Sengal Woldetensae, Mengsteab Tesfayohanne.
EXECUTIVE SUMMARY
In addressing the Ethiopian Parliament on October 13, 2023, Ethiopia’s Prime Minister (PM), Abiy Ahmed, declared the Red Sea as “the natural border of Ethiopia” and described ownership of the Red Sea as “an existential issue.” The Ethiopian PM’s assertion of owning and/or accessing the Red Sea was based on history, geography, demography, ethnicity, law, and economic factors. Moreover, the PM asserted that, if not during his tenure in power or the current generation, the next generation should make ownership of the Red Sea a reality, which is tantamount to seeding a time bomb. Such a declaration goes against international law, and undermines the independence, sovereignty and territorial integrity of Eritrea and the other coastal countries in the region. It also endangers the Horn of Africa’s peace, security, and integrity.
The Red Sea Task Force was established in response to such declarations with the purpose of conducting objective studies and performing in-depth analyses on the different aspects of Ethiopia’s claim of ownership and access to the Red Sea, and disseminating the outcomes through publications and other platforms. The task force is comprised of nine independent Eritrean scholars with no affiliation to any political entity. Its membership is based only on the individual scholar’s merit of possessing relevant expertise and interest, and having direct or indirect involvement in the subject matter. Corresponding to the bases of Ethiopia’s claim to the ownership of the Red Sea, the task force investigated four areas: (1) history, (2) geography, demography and ethnicity, (3) law of the sea, and (4) economy.
First, we investigated the historical basis of Ethiopia’s claim to ownership of the Red Sea. We explored ancient history, including the Aksumite Kingdom era, to establish the common heritage of the communities in the region. We continued to the more relevant modern history, especially the advent of European colonialism, which shaped the current state borders. Eritrea was established as an Italian colony in 1890 after accords with Afar chiefs and occupying other parts. A series of agreements between colonial Italy and Ethiopia established the currently recognized borders between Eritrea and Ethiopia. After the defeat of Italy in 1941 and the installation of the British Military Administration, Eritrean intellectuals formed political parties, some proponents of independence, others of unification with Ethiopia. The UN-established federation of Eritrea with Ethiopia eventually led to the illegal annexation of Eritrea by Ethiopia. Subsequently, Eritreans commenced an armed struggle in 1961, which resulted in de facto independence of Eritrea in 1991. A United Nations (UN)-supported referendum was held in 1993 that formalized Eritrea’s independence, becoming a member of the UN as a sovereign state on May 28, 1993.
Second, we examined the two interlinked issues of geography and demography as well as ethnicity arguments Ethiopia uses to support its claim for ownership of and/or access to the sea. Our analysis revealed that socio-political and socio-economic isolations exist
within and between countries in the Horn of Africa in general and in Ethiopia in particular. Moreover, we showed three interrelated historical developments that aggravate the socio-natural isolation driven by the physical-climatic conditions: (1) the social distance triggered by the expansion of Islam in the lowlands and coastal areas of the region, forcing the central Abyssinian empire south and westwards, (2) the occupation of coastal areas by Europeans in the 19th Century, creating new political entities and borderlands and (3) misguided development policies followed during the post-colonial period, including recent interaction with globalization. On the ethnic Afar-based Ethiopia’s claim of ownership of the sea, our analysis unveiled the Afar population played crucial roles in the anti-colonial struggle and throughout Eritrea’s struggle for independence. Arguments claiming that Afar-inhabited lands in Eritrea should belong to Ethiopia, solely because the majority of the Afar people reside in Ethiopia, reflect selective convenience in a region where numerous ethnic groups transcend national borders. It also contravenes the territorial integrity and sovereignty of Eritrea and Djibouti, and contradicts with the African Union (AU) policy and international norms.
Third, in the legal area, the Law of the Sea, we establish that Ethiopia has the right of access to the sea, but not ownership. Any claim of ownership of the Eritrean Red Sea coast or its ports and/or a threat of using force is a direct affront to the sovereignty and territorial integrity of Eritrea. It contravenes two established international laws: (1) the 1964 African uti possidetis, which declared “sovereignty and inviolability of colonially inherited boundaries …,” and (2) Article 4 of the UN Charter which prohibits “the threat or use of force against the territorial integrity or political independence of any state.” International Law, specifically Article 125 of the UN Law of the Sea provides landlocked Ethiopia the right of access to the sea through Eritrea and the other transit states in the Horn of Africa. But that right is not absolute. The landlocked state’s right is contingent on an agreement with the transit state. Thus, Ethiopia’s right of access to the sea should be implemented through a good-faith, bilateral agreement between the landlocked State of Ethiopia and the transit State of Eritrea in a way that does not violate Eritrea’s sovereignty and territorial integrity.
Fourth, regarding economic and security considerations, our analytical investigation does not indicate that Ethiopia faces an existential threat due to its landlocked status. On the contrary, Ethiopia enjoyed double-digit economic growth from 1998 to 2018, without using Eritrean ports. Ethiopia benefits from relatively short distances to multiple ports in neighboring littoral states. For instance, the distance from Addis Ababa to the port of Djibouti is slightly shorter than to Eritrea’s port of Assab. Unlike many other landlocked nations, Ethiopia’s proximity to these ports helps keep transit costs comparatively low. Moreover, as stipulated in the international law of the sea, neighboring littoral states never denied Ethiopia it’s right to access the sea. Our findings further suggest that the absence of a naval base has not posed any security risk to Ethiopia’s maritime trade.
Instead, Ethiopia’s current security threats stem more from internal rather than external forces. These domestic challenges far outweigh the strategic disadvantages of lacking direct coastal control. Among these internal hurdles, the complexities of Ethiopia’s on- going nation-building stands tall, which entails perpetual chronic internal conflicts that threaten the country’s unity and integrity. Such fundamental problems warrant due attention and resolution for Ethiopia to achieve its long-term development ambitions.
Overall, our comprehensive analysis unveiled that the premises on which Ethiopia’s Prime Minister and other Ethiopian elites claimed ownership of the Red Sea are inaccurate and unsubstantiated.
Finally, we concluded our study with a few recommendations: (1) Ethiopians need to reconcile with Eritrea’s independence and sovereignty, (2) Eritrea and other concerned coastal states should acknowledge and uphold Ethiopia’s legitimate right to access the sea and transit, in accordance with international maritime law, (3) Eritrea and Ethiopia should engage in good-faith negotiations to establish a bilateral agreement that ensures mutually beneficial, win-win outcomes, (4) Ethiopia should refrain from posing military threats and playing the ethnic Afar card in its pursuit for ownership of the Red Sea, and (5) Regional states should explore possibilities for sustainable win-win solution such as negotiating multilateral agreements to foster regional economic integration and collective security arrangement. These recommendations are elucidated in the “Summary and Conclusion” section of the project. Our recommendations underscore peaceful bilateral and/or multilateral negotiations and cooperation amongst states in general and between Eritrea and Ethiopia in particular. We sincerely believe that implementing these recommendations would promote peace, stability and development in the Horn of Africa.
ጽማቝ ትሕዝቶን ለበዋን
ብ13 ጥቅምቲ 2023፡ ቀዳማይ ሚኒስተር ኢትዮጵያ፡ ዶክተር ኣብይ ኣሕመድ፡ ንፓርላማ ሃገሩ ኣብ ዘስምዖ መደረ፡ ቀይሕ ባሕሪ “ባህርያዊ ዶብ ኢትዮጵያ`ዩ” ክብል ምዝራቡን፡ ሃገሩ ዋንነት ቀይሕ ባሕሪ ክህልዋ “ናይ ምህላውን ዘይምህላውን ጉዳይ`ዩ” ክብል ምግላጹ ይዝከር። እቲ ቀዳማይ ሚኒስተር ኣብቲ ብዛዕባ ናይ ኢትዮጵያ ዋንነት ቀይሕ ባሕርን ተጠቃምነት ኣፍደገ ባሕርን ኣመልኪቱ ዘቕረቦ ምጉት፡ ኣብ ታሪኽ፡ ጂኦግራፊ፡ ዲሞግራፊ፡ ኤትኒካዊ ዝምድናታት፡ ሕግን ቁጠባዊ ረቛሒታትን ዝተመርኰሰ’ዩ ነይሩ። ካብዚ ሓሊፉ እቲ ቀዳማይ ሚኒስተር፡ ዋላ`ኳ ንሱ ኣብ ስልጣን ከሎ ወይ እዚ ሕጂ ዘሎ ወለዶ ከተግብሮ እንተዘይከኣለ፡ ዝመጽኡ ወለዶታት ንዋንነት ቀይሕ ባሕሪ፡ ክውን ክገብርዎ ምዃኖም ብምንባይ፡ ከም ብሰዓት እትቈጻጸሮ ነታጒ፡ ንዝመጽኡ ወለዶታት ዕዳ ገዲፉሎም ክሓልፍ ድሕር ከምዘይብል`ውን ኣተንቢሁ። ከምዚ ዝበለ መግለጺ፡ ኣንጻር ኣህጉራዊ ሕጊ ዝኸይድ ጥራይ ዘይኰነ፡ ንናጽነት፡ ልኡላውነትን ግዝኣታዊ ሓድነትን ኤርትራን ካልኦት ገመግም ባሕሪ ዘለወን ናይ ከባቢና ሃገራት ዝግህስን፡ ብሓፈሻኡ ነቲ ዞባ ዝህውኽን እዩ። ዘይምትእምማን ዝፈጥርን፡ ንሰላምን ጸጥታን ርግኣትን ቀርኒ ኣፍሪቃ ኣብ ሓደጋ ዘእቱ`ውን እዩ።
ሓይሊ ዕማም ቀይሕ ባሕሪ (The Red Sea Task Force)፡ንከምዚ ዝኣመሰለ ዝንቡዕን ግጉይን መግለጺታት፡ ከምኡ`ውም ሓደገኛ ኣዋጃት ምላሽ ንምሃብ ዝተመስረተ ኮይኑ፡ ቀንዲ ዕላማኡ፡ ጽጹይ መጽናዕትታት ብምክያድ፡ ንናይ ኢትዮጵያ ሕቶ ዋንነት ቀይሕ ባሕርን ተጠቃምነትን ዝምልከቱ ምጕታት ብዕምቈት ድሕሪ ምፍታሽ፡ ንዝርከብ ውጽኢት ብሕትመትን ካልኦት መንገድታትን ምዝርጋሕን እዩ። እቲ ሓይሊ ዕማም ብትሽዓተ ናጻን ምስ ዝኾነ ፖለቲካዊ ኣካል ምትእስሳር ዘይብሎሞን ኤርትራውያን ምሁራት ዝቖመ እዩ። ኣባልነቶም፡ ኣብ ዓውዲ ትምህርትን፡ ፍልጠትን ተመክሮን፡ ብቕዓትን ከምኡ`ውን ተገዳስነት ኣብቲ ቀሪቡ ዘሎ ኣርእስትን ዝተመርኰሰ ጥራይ እዩ። ብመሰረት`ቲ ብቀደማይ ሚኒስተር ኢርትዮጵያን ካልኦት ኢትዮጵያውያን ልሂቃንን ንዋንነት ቀይሕ ባሕርን ተጠቃምነት ኣፍ ደገ ባሕርን ዝቐረበ ምጕት፡ ሓይሊ ዕማምና ነዞም ዝስዕቡ ኣርባዕተ ነጥብታት መርሚሩ፡ (1) ታሪኽ፡ (2) ጂኦግራፊ፡ ዲሞግራፊን ኤትኒካዊ ዝምድናታትን፡ (3) ሕጊ ባሕሪ፡ (4) ቁጠባ።
- ታሪኽ
ፈለማ፡ ነቲ ኢትዮጵያውያን ንዋንነት ቀይሕ ባሕሪ ኣመልኪቶም ዘቕርቡዎ ዘለዉ “ታሪኻዊ መሰረት” ዝብል መጐተ
መርሚርና። ኣብ ዞባ ቀርኒ ኣፍሪቃ ዝርከቡ ህዝብታት ካብ ምምስራት ዘመነ ንግስነት ኣኽሱምን ቅድሚኡን
ኣትሒዙ ሓባራዊ ታሪኽ ከምዝነበሮም ጥንታውያን ቅርስታት ከምዝሕብሩ ተመልኪትና። ብፍላይ ግን ምስ ምምጻእ
መግዛእቲ ኤሮጳውያን ኣብ መበል 19 ክፍለ ዘመን ኣትሒዙ ዝተኸስተ ዘመናዊ ታሪኽ፡ ነዚ ሕጂ ዘሎ ዶባትን
መንግስታዊ ስርርዕን ዝቐረጸ ምዃኑ ኣስሚርናሉ። ኤርትራ ካብቲ ምስ እተፈላለዩ ሱልጣናትን መራሕቲ ናይቲ ኣብ
ገማግም ቀይሕ ባሕሪ ዝርከብ ህዝቢ ህዝቢ ዓፈርን ዝተገብሩ እተፈላለዩ ውዕላት ብምብጋስ፡ ኣብ 1890 ከም
ግዝኣት ኢጣልያ ዝቘመት ሃገር ምዃና ኣመልኪትና። እዚ ሕጂ ኣህጉራዊ ኣፍልጦ ዘለዎ ዶባት ኤርትራን
ኢትዮጵያን፡ ኣብ መንጎ ኢጣልያን ኢትዮጵያን ብዝተገብሩ ተኸታተልቲ ስምምዓት ከም ዝተጣየሰ ሓቢርና። ስዕረት
ኢጣልያ ስዒቡ፡ ወተሃደራዊ ምምሕዳር ብሪጣንያ ኣብ 1941 ምስተተኽለ፡ ምሁራት ኤርትራውያን ፖለቲካዊ
ውድባት ኣቚሞም፡ ገሊኦም ንናጽነት ኤርትራ ክጠልቡ ከለዉ፡ ገሊኦም ንውህደት ምስ ኢትዮጵያ ተጣበቑ። ኣብ
1950 ብውድብ ሕቡራት ሃገራት ዝቖመ ፈደረሽን ኤርትራ ምስ ኢትዮጵያ፡ ብዘይሕጋዊ መስርሕ ፈሪሱ፡ ናብ
ጐበጣ ኤርትራ ብኢትዮጵያ ከኣ ኣምሪሑ። ብድሕሪ’ዚ፡ ኤርትራውያን ኣብ 1961 ዕጥቃዊ ቃልሲ ጀሚሮም፡ ኣብ
1991 ከኣ ናጽነቶም ኣረጋጊጾም። ኣብ 1993 ውድብ ሕቡራት ሃገራት ዝተዓዘቦ ርትዓዊ ረፈረንደም ተኻይዱ፡
ህዝቢ ኤርትራ ከኣ ብዓብላሊ ድምጺ ንናጽነት መሪጹ። ኤርትራ ከኣ ብ28 ግንቦት 1993 ከም ናጻን ልኡላዊት
ሃገርን፡ ኣባል ሕቡራት ሃገራት ኮይና። - ጆግራፊ፡ ደሞግራፊን ኤትኒካዊ ዝምድናታትን
ካልኣይ፡ ነቶም ክልተ ግን ከኣ ነንሓድሕዶም ዝተኣሳሰሩ ሕቶ ጂኦግራፊን ዲሞግራፊን መርሚርና። ከምኡውን ነቲ ኢትዮጵያውያን፡ ንዋንነት ቀይሕ ባሕሪ ወይ ተጠቃምነት ኣፍ-ደገ ባሕሪ ኣመልኪቶም ከም ቀንዲ መከራኸሪ ነጥቢ ገይሮም ዘቕርቡዎም፡ ኤትኒካዊ ዝምድናታት ማእከል ዝገበረ ስነ-መጐት ገምጊምና። መጽናዕትና፡ ኣብ ውሽጢ ሃገራትን ኣብ መንጎ ሃገራትን ቀርኒ ኣፍሪቃ ብሓፈሻ፡ ኣብ ኢትዮጵያ ድማ ብፍላይ፡ ፖለቲካውን ማሕበረ-ቁጠባውን ተነጽሎታት ከምዘሎ ኣነጺሩ። ብተወሳኺ፡ ነቲ ብቅርጺ መሬትን ክሊማዊ ኩነታትን ዝድረኽ ባህርያዊ ተነጽሎ ዘጋድዱ፡ ሰለስተ ነንሓድሕዶም ዝተኣሳሰሩ ታሪኻዊ ምዕባለታት ከምዘለዉ ኣመልኪቱ፡ (1) ብሰንኪ ምስፍሕፋሕ እስልምና ናብ ምብራቓዊ ቆላታትን ገማግም ባሕርን ናይቲ ዞባ ዝተበገሰ ማሕበራዊ ርሕቀት፡ ንማእከላይ ግዝኣት ሓበሻ ንደቡብን ንምዕራብን ከምዝግዕዝን ኣብኡ ከምዝድረትን ምግባሩ፡ (2) ኣብ መበል 19 ክ.ዘ. ዝተኸስተ ምቍጽጻር ገማግም ባሕሪ ብኤውሮጳውያን፡ ሓደስቲ ናይ ፖለቲካ ሓይልታት ከምዝፍጠረን፡ ኣብ መንጎ ሃገራት ዶባት ከምዝጣየሱ ምግባሩን፡ (3) ድሕሪ መግዛእቲ ዝሰዓበ ግጉይ መስርሕ ሃገራዊ ህንጸትን፡ እንተላይ ኣብ ቀረባ እዋን ምስ ግሎባላይዘሽን (ዓለምለኻውነት) ተተሓሒዙ ዝተኣታተወ ናይ ቍጠባ ፖሊሲን፡ እቲ ተነጽሎ ዝያዳ ከምዝሕይል ምግባሩን። ኣብቲ ንብሄረ ዓፋር ኣመልኪቱ ኤትኒካዊ መሰረት ዝገበረ ምጕት፡ ትንታነና፡ ኤርትራዊ ህዝቢ ዓፈር (ደንከል) ኣብ ጸረ-መግዛእታውን፡ ካብ 1940ታት ኣትሒዙ ክሳብ ናጽነት ዝተኻየደ ሓርነታዊ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራን ወሳኒ ተራ ከም ዝነበሮ የመልክት። ዝተፈላለዩ ብሄራት ፖለቲካዊ ዶባት ሰጊሮም ብብዝሒ ኣብ ዝርከቡሉ ዞባ፡ ንብሄረ ዓፈር ጥራይ ፈሊኻ፡ ዝበዝሑ ዓፈር ኣብ ኢትዮጵያ ስለዘለዉ፡ ኣብ ኤርትራ ዝርከቡ ዓፋር ዝነብሩሉ ከባቢታት ኣብ ኢትዮጵያ ክኣቱ ኣለዎ ምባል፡ ዘዝጥዕመካ ከም ምምራጽ (selective convenience) ጥራይዩ ዝሕሰብ። ምስ ግዝኣታዊ ሓድነትን ልኡላውነትን ኤርትራን ጅቡትን ዝጻረርን፡ ምስ ውዕላትን ፖሊሲን
ሕብረት ኣፍሪቃን ኣህጉራዊ ስርዓታትን ዝጋጮ እውን እዩ። - ኣህጉራዊ ሕጊ ባሕሪ
ኣብ ሕጋዊ መዳይ (ሕጊ ባሕሪ ብዝምልከት)፡ኢትዮጵያ መሰል ተጠቃምነት ኣፍደገ ባሕሪ ከም ዘለዋ፡ ካብኡ ሓሊፉ
ግን ዋንነት ክህልዋ ከምዘይክእል መጽናዕትና የነጽር። ዝኾነ ይኹን ምጉት ብዛዕባ ዋንነት ገማግም ቀይሕ ባሕሪ
ኤርትራን ወደባታን፡ ወይ ድማ ብሓይልን ብምፍርራሕን ባሕሪ ንምውናን ዝግበር ሃቐነ፡ ከም ድፍረት ኣብ ልዕሊ
ልኡላውነትን ግዝኣታዊ ሓድነትን ኤርትራ እዩ ዝሕሰብ። ብቐንዱ ድማ፡ ምስ ክልተ ፍሉጣት ኣህጉራዊ ሕግታት
ዝጻረር እዩ፡ (1) “ልኡላውነትን ካብ መግዛእቲ ዝተወርሱ ዶባት ዘይምጥሓስ…” ዝእውጅ “ኣብ ዘዘሎኻዮ ርጋእ”
((uti possidetis) ዝብል፡ ብውዕል ካይሮ ዝፍለጥ ናይ 1964 ናይ ኣፍሪቃዊ ሕብረት ሕጊ፡ ከምኡ’ውን (2)
ኣንጻር ግዝኣታዊ ሓድነት ወይ ፖለቲካዊ ናጽነት ሃገራት ዝግበር ምፍርራሕ ወይ ሓይሊ ምጥቃም ዝኽልክል ዓንቀጽ
4 ናይ ሕቡራት ሃገራት ቻርተር። ኣህጉራዊ ሕጊ፡ ብፍላይ ድማ ዓንቀጽ 125 ናይ ሕቡራት ሃገራት ሕጊ ባሕሪ፡
ንኣፍደገ ባሕሪ ዘይትውንን ኢትዮጵያ፡ ብኤርትራን ካልኦት ኣብ ቀርኒ ኣፍሪቃ ዝርከባ ገማግም ባሕሪ ዘለወን
መተሓላለፊ ሃገራትን ኣቢላ፡ ባሕሪ ናይ ምጥቃም መሰል ይህብ። እቲ ዝበሃል ዘሎ መሰል ግን ፍጹም ኣይኮነን።
ብመሰረቱ ኣብ ስምምዕ ክልቲአን ሃገራት፡ ማለት ኣብ መንጎ እታ ኣፍደገ ባሕሪ ዘለዋን ዘይብላን ሃገራት ዝግበር
ስምምዕ ዝተመርኮሰ’ዩ። ናይ ኢትዮጵያ ባሕሪ ናይ ምጥቃም መሰል እምበኣር፡ ኣብ ሰናይ ድልየትን ክልተኣዊ
ስምምዕ ኢትዮጵያን ኤርትራን መሰረት ዝገበረ፡ ልኡላውነትን ግዝኣታዊ ሓድነት ኤርትራን ብዘይግህስ መንገዲ
ክትግበር ይግባእ። - ቍጠባን ጸጥታን
ንቍጠባውን ጸጥታውን ረቛሒታት ብዝምልከት፡ ኢትዮጵያ፡ ብሰንኪ ስእነት ባዕላ እትውንኖ ኣፍደገ ባሕሪ፡
ንህላወኣ ዘስግእ ኩነታት ከጋጥማ ከምዝኽእል ዘርኢ ኣብ ምርምራዊ መጽናዕትና መርትዖ፡ ኣይረኸብናን። ብኣንጻሩ፡
ካብ 1998 ክሳብ 2018 ኣብ ዝነበሩ ዓመታት፡ ኢትዮጵያ ወደባት ኤርትራ ከይተጠቕመት ብክልተ ኣሃዝ ዝዕቀን
(double-digit) ቁጠባዊ ዕብየት ኣመዝጊባ። ብመንጽር ርሕቀት እንተርኢና፡ ካብ ኢትዮጵያ ናብ ወደባት ጐረባብቲ
ሃገራት (ብዙሓት ወደባት ኣለዉ) ዘሎ ርሕቀት ብተዛማዲ ሓጺር ስለዝኾነ፡ ኢትዮጵያ ብዙሕ ረብሓ ኣለዋ።
ንኣብነት፡ ካብ ኣዲስ ኣበባ ናብ ወደብ ጅቡቲን ካብ ኣዲስ ኣበባ ናብ ናይ ኤርትራ ወደብ ዓሰብን ዘሎ ርሕቀት
እንተኣወዳዲርና፡ ናብ ወደብ ጅቡቲ ዘሎ ርሕቀት ብቑሩብ ይሓጽር። ምስ ኣፍደገ ባሕሪ ዘይብለን ካልኦት ብዙሓት
ሃገራት ብምውድዳር፡ ኢትዮጵያ ናብ ወደባት ጐረባብቲ ሃገራት ዝቐረበት እያ። በዚ መሰረት፡ ናይ መጎዓዝያን
መተሓላለፍን ወጻኢታታ ብተዛማዲ ትሑት ይኸውን። ብተወሳኺ፡ ኣብ ኣህጉራዊ ሕጊ ባሕሪ ሰፊሩ ከምዘሎ፡
ኣፍደገ ባሕሪ ዝውንና ጐረባብቲ ሃገራት፡ ንኢትዮጵያ ኣፍደገ ባሕሪ ናይ ምጥቃም መሰላ ኣይነፈጋኣን።
ከምኡ`ውን፡ መዓስከር ሓይሊ ባሕሪ ዘይምህላው/ዘይምውናን፡ ኣብ ንግዲዳዊ ባሕሪ ኢትዮጵያ ዝኾነ ይኹን ጸጥታዊ
ስግኣት ከምዘየስዓበ መጽናዕታዊ ጽሑፍና ይሕብር። ንኢትዮጵያ ኣብዚ እዋን’ዚ ዘጋጥማ ዘሎ ናይ ጸጥታ ስግኣታት፡
ካብ ናይ ደገ ሓይልታት ንላዕሊ፡ ካብ ውሽጣዊ ኵነታታ ዝምንጩ’ዩ። ካብቲ ቀጥታዊ ምቁጽጻር ኣፍደገ ባሕሪ
ዘይምህላው ዘስዕቦ ስትራተጂካዊ ድኽመታት፡ እዞም ውሽጣዊ ብድሆታት ብዝያዳ ይሕይሉ። ካብዞም ውሽጣዊ
መሰናኽላት፡ ብዓቢኡ ኣብ ኢትዮጵያ ዝካየድ ዘሎ ዝተሓላለኸ መስርሕ ህንጸት ሃገር ይጥቐስ። እዚ ዘስዓቦ ብቀጻሊ
ዝረአ ውሽጣዊ ግርጭታት፡ ንናይታ ሃገር ሓድነትን ርግኣትን ኣብ ሓደጋ ዘእቱ እዩ። ከምዚኦም ዝኣመሰሉ
መሰረታዊ ጸገማት ከይተፈትሑ እምበኣር፡ ኢትዮጵያ ናይ ነዊሕ ዝጠመተ ልምዓታዊ መደባታን ባህጋን ከተዐውት
ከጸግማ እዩ።
ብሓፈሻኡ፡ ቀዳማይ ሚኒስተር ኢትዮጵያ ይኹን ካልኦት ልሂቃን ኢትዮጵያ፡ ንዋንነት ቀይሕ ባሕሪ ብዝምልከት
ዘቕረብዎ ምኽንያት ይኹን መርትዖ፡ ካብ ሓቂ ዝረሓቐ ምዃኑን መሰረት ከምዘይብሉን ምርምራዊ መጽናዕትና
የመላኽት።
ኣብ መወዳእታ፡ ምርምራዊ መጽናዕትና በዞም ዝስዕቡ ውሑዳት ለበዋታት ንዛዝም፡ (1) ኢትዮጵያውያን ኣብ
ናጽነትን ልኡላውነትን ኤርትራ ዘየወላውል ኣኽብሮት ክህልዎም ይግባእ፡ (2) ኤርትራን ካልኦት ኣፍደገ ባሕሪ
ዝውንና ጐረባብቲ ሃገራትን፡ ብመሰረት ኣህጉራዊ ሕጊ ባሕሪ፡ ንኢትዮጵያ ኣፍደገ ባሕርን ትራንዚትን
(ምትሕልላፍ) ናይ ምጥቃም ሕጋዊ መሰላ ኣፍልጦ ክህባን ክድግፋን፡ (3) ኤርትራን ኢትዮጵያን፡ ኣብ ሰናይ ድሌት
ዝተሞርኰሰ ሃናጺ ጽሞዶን፡ ንኽልቲኡ ህዝብታት ዝጠቅምን ናይ ሓባር ዓወት ዘረጋግጽን ክልተኣዊ ስምምዓትን
ዝምድናታትን ክምስርታ፡ (4) ኢትዮጵያ ቀይሕ ባሕሪ ንምውናን ዝዓለመ ወተሃደራዊ ስግኣት ካብ ምፍጣርን፡ ብሄረ
ዓፋር ማእከል ዝገበረ ናይ ብሄር ካርድ ካም ምጽዋትን ምትኽታዅን ክትቁጠብን (5) ኣብቲ ዞባ ዝርከባ ሃገራት
ድማ፤ ንዘላቒ ናይ ሓባር ዓወታት ዘጓናጽፉ፥ ኣብ ከም ዞባዊ ቍጠባዊ ውህደትን፡ ምቛም ሓባራዊ ጸጥታን
ዝኣመሰሉ፡ ተኽእሎታት ክድህስሳን ሓባራዊ ስምምዓት ክበጽሓን ይግባእ። እዞም ለበዋታት ኣብቲ “ጽማቝን
መደምደምታን” ዝሓዘ መጠቓለሊ ክፋል ናይቲ መጽናዕቲ ብዝያዳ ተነጺሮም ኣለዉ። ለበዋታትና እምበኣር፡ ኣብ
መንጎ ሃገራት ብሓፈሻ፡ ኣብ መንጎ ኤርትራን ኢትዮጵያን ድማ ብፍላይ፡ ሰላማዊ ክልተኣውን ብዙሕነታውን
ስምምዓትን ምትሕብባርን ዘጉልሑ እዮም። እዞም ለበዋታት ኣብ ግብሪ እንተውዒሎም፡ ኣብ ቀርኒ ኣፍሪቃ ሰላምን
ምርግጋእን ምዕባለን ኣብ ምስፋን ከምዝሕግዙ ብልቢ ንኣምን።
የጥናት ወረቀት ረቂቅ
የኢትዮጵያ ጠቅላይ ሚኒስቴር ዶ/ር አብይ አህመድ፣ በጥቅምት 13 ቀን 2023 ለኢትዮጵያ ፓርላማ ንግግር ባደርጉበት ወቅት፣ ስለ ቀይባሕር ጉዳይ ኣንስተዋል። ቀይ ባህርን የኢትዮጵያ የተፈጥሮ ድንበር መሆኑን እና “የኢትዮጵያ የህልውና ጥያቄም ነው” በማለት ገልጸውታል። ኣክለውም የኢትዮጵያ የቀይ ባህርን ባለቤትነት በታሪክ፣ ብጂኦግራፊ፣ በስነ ህዝብ፣ በጎሳ፣ በህግና እና በኤኮኖሚያዊ ትስስርሮች ላይ የተመሰረት ስለሆነ፣ ይህ የባለቤትነት ጥያቄ እውን መደረግ ኣለበት በማለት ኣብራርቷል። ቀጥለውም ይህ ወሳኝ ጥያቄ በዚህ በኣሁኑ ትውልድና የመንግስት ኣስተዳደር ካልተመለሰ፣ ልክ እንደተቀበረ ቦምብ ቆይቶ በሚቀጥለው ትውልድ እንደሚመለስና ኢትዮጵያም የራሷ የሆነ የባህር በር እንደሚኖራት ኣልጠራጠርም በማለት ፍላጎታችውም ገልጸዋል። እንዲህ ኣይነቱ መግለጫ ግን ከጥቅሙ ጉዳቱ ይበዛል። በቀጥታ የዓለም ኣቀፍ ሕግጋትን ጭምር የሚጻረር ነው። በተጨማሪም ኤርትራና የሌሎች የኣከባቢው የባህር ዳርቻ ያላቸው ሃገራት ልዑላውነትና የግዛት ኣንድነት በቀጥታ እንደ መጣስ ማለትም ነው። የኣፍሪቃ ቀንድን ዘላቂ ሰላምና የመልካም ጉርብትና የማጎልበት ሂደት እንድሚያደናቅፍ ታሳቢ ማድረግም ያስፈልጋል።
ስለዚህ፣ ይህ የቀይ ባህር ግብረ ሃይል የተሰኘው የነጻ የምሁራን ስብስብ የተቋቆመበት ዋና ዓላማ፣ በኢትዮጵያን የቀይ ባህር ባለቤትነትና ተደራሽነት እየተነሱ ባሉት ጥያቄዎችና የሚሰጡን ተባባሪ መግለጫዎች ምክንያታውነት ትክክል እንዳልሆኑ ለማሳወቅ፣ ጥልቅ ጥናቶችና ትንታኔዎችን በማካሄድና ውጤቱም በህትመት እና በሌሎች ተደማጭነት ባላቸው መድረኮች ለህዝብ እንዲስተጋባና እንዲሰራጭ ለማድረግ ነው። ግብረ ኃይሉ ከየትኛውም የፖለቲካ አካል ጋር ምንም ግንኙነት በሌላቸውና ዘጠኝ ነጻ ምሁራንን ያቀፈ ነው። የግብረ ሃይሉ ኣባሎችም በርእሰ-ጉዳዩ በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ ጠለቅ ያለ እውቀት፣ ልምድና እና ፍላጎት ያላቸው ናቸው። በኣጠቃላይ፣ ግብረ ሃይሉ የኢትዮጵያ የቀይ ባህር ባለቤትነት የይገባኛል ጥያቄና እንደምታው እንደ ዋና ጉዳይ ተንተርሶ ጥናቱን በኣራት ኣርእስቶች (ተያያfh መስኮች) ከፋፍሎ ኣካሂደዋል። እነሱም፣ (1) ታሪክ፣ (2) ጂኦግራፊ፣ ስነ ሕዝብና ብሔር፣ (3) የባህር ሕግ እና (4) የኢኮኖሚ እንደምታዎች ናቸው።
የመጀመርያው የጥናታችን ክፍል ያተኮረው፣ በኢትዮጵያ የቀይ ባህር ባለቤትነት የይገባኛል ጥያቄ ታሪካዊ መሰረት ዋቢ በመደረገ መልኩ፣በክልሉ ውስጥ ያሉት ማህበረሰቦችን የኣመሰራረት ሁኔታ በማጥናት ነው። ይህም እስከ የኣውሮጳውያን ቅኝ ገዢዎች ወደ ኣከባቢው በመምጣት እንዴት የአሁኑን የቀጠናው ሃገራት ድንበሮች እንደተቀረጹና፣ ታሪካዊው ሂደታቸውም እንዴት እንደሆነ እንደመንደርደርያ ለመተንተንና ለማቅረብ ነው። ስለዚህ ጥናቱም ከአክሱማዊው ዘመነ መንግሥት ጀምሮ ያሉት ታሪካዊ ሂደቶችን ኣካቷል። ጥናታችን በይበልጥ ያተኮረው ተዛማጅነት ባላቸው ታሪካዊ ሂደቶች ላይ ፍተሻ ለማካሄድ ነው። በጥናታችን መሰረት፣ ኤርትራ በ1890 የጣሊያን ቅኝ ግዛት ሆና የተመሰረተችው ከአካባቢው የአፋር ባላባቶች ከቅኝ ገዢዎች ጋር የመሬት ግዢ ውል ካደረጉ ጀምሮ፣ በተከታታይም በቅኝ ገfhዋ ኢጣሊያና በኢትዮጵያ መካከል በተደረጉ ኦፊሴላዊ ስምምነቶች ምክንያት ነው። በዚህም ምክንያት፣ በአሁኑ ጊዜ በኤርትራ እና በኢትዮጵያ መካከል ኦፊሴላዊ እውቅና ያለውና ግልጽ የሆነ የሁለቱ ሃገሮች የሚያካልል ድንበር ክዛን ጊዜ ጀምሮ ይፋ ሆነዋል። በ1941 ጣሊያን ተሸንፎ ኣሸናፊዋ እንግሊዝም በኤርትራ ወታደራዊ አስተዳደርን ካቋቋመች በኋላ የኤርትራ ምሁራን የተለያዩ የፖለቲካ ድርጅቶችን (ፓርቲዎችን) አቋቁመዋል። እነዚህ የተቋቋሙት ፓርቲዎችን የተለያየ ዓላማ የነበራቸ ነበሩ። ለምሳሌ የኤርትራ ነፃነት አቀንቃኞች፣ ከኢትዮጵያ ጋር ውህደት ለመፍጠር የሚፈልጉ፣ ሌሎችም ነበሩ።
በተባበሩት መንግስታት ድርጅት ኣስተባባሪነትና ወሳኝነት፣ ኤርትራና የኢትዮጵያ በፈደርሽን እንዲዋሃዱ ከተደረገ ከኣስር ዓመታት በኋላ፣ፈደረሽኑን ፈርሶ በመጨረሻ ኤርትራን በህገ ወጥ መንገድ እንደ ኣንድ ጠቅላይ ግዛት ሆና ብውህደት ከኢትዮጵያ ጋር እንድትጠቃለል ተደርገዋል። በመቀጠልም ኤርትራዊያን ከ1961 ጀምሮ ለ30 ዓመታት
መራራ የትጥቅ ትግል በማካሄድ፣ የኣገራቸውን ነጻነት 1991 እውን ኣድርጓል። በ1993 የተባበሩት መንግስታት ድርጅት (UN) የተደገፈና የተማከለ ህዝበ ውሳኔ በግንቦት 28 ቀን 1993 ተደርጎ፣ ከዛ ጊዜ ጀምሮ ኤርትራ ልዑላዊና ነጻ ህገር ሆና የተባበሩት መንግስታት ድርጅት ኣባል ነች።
ሁለተኛ የጥናታችን ክፍል ያተኮረው ፣ ኢትዮጵያ የባህር በር ባለቤትነት ጥያቄዋን ተጨባጭ ለማድረግ የምትጠቀምባቸውን የሁለቱን የተሳሰሩ የጂኦግራፊ እና የስነ-ህዝብ ጉዳዮችን ለመፈተሽ ነው። ይህ ክፍለ ጥናታችን፣ በኣፍሪካ ቀንድ በእጠቃላይ እና በተለይም በኢትዮጵያ ውስጥ ያሉት ማህበረ-ፖለቲካዊና ኤኮኖሚያዊ ግኑኘቶች እንዴት የብሔሮች የመገለል ሁኔታዎች እንደፈጠሩ ያሳያል። ለዚህም ሶስት እርስ በራሳቸ የተያያዙ ታሪካዊ ክስተቶች መኖራቸውን ያስገነዝባል። እነዚህም የሚከተሉት ናቸው። (1) እስልምና በቆላማ አካባቢዎችና በባሕር ዳርቻዎች አካባቢ በመስፋፋቱ ባስከተለው የማኅበራዊና ጂኦግራፊካዊ ኣሰፋፈር ምክንያት፣ መካከለኛውን የአቢሲኒያ ግዛት ወደ ደቡብና ወደ ምዕራብ አቅጣጫ ብቻ ተወስኖ እንዲቀር፣ (2) በ19ኛው ክፍለ ዘመን፣ የባሕር ዳርቻዎችን በአውሮፓውያን በመያዙን ምክንያት የተለያዩ የፖለቲካ ምህዳሮችና የድንበሮች በአዋሳኝ ግዛቶች መፈጠራቸውን፣
(3) በድሕረ ቅኝ ኣገዛዝ ጊዜ በስራ ላይ የዋሉ በተሳሳቱ ፖሊሲዎች ምክንያት የኣሁኑ የዓለማዊነት ችግር ፈጣሪ ሁኔታዎች መከሰት ናቸው።
የኣፋር ብሔረሰቦች የኣሰፋፈር ምክንያት በማድረግን የባህር ግዛት ባለቤትነት ይገባኛል ጥያቄ ላይ፣ እንደ መከራከርያ ነጥብ በኢትዮጵያ በሚነሳው፣ የኣፋርን ህዝብ የኣሰፋፈር ስብጥር በተመለከተ ነው። የኢትዮጵያ መከራከርያ፣ የሚበዛው የኣፋር ህዝብ በኢትዮጵያ ስለሚኖር በኤርትራ ያሉ ኣፋሮች የሚኖሩባቸው ግዛቶች ከኢትዮጵያ ጋር መቀላቀል ኣለባቸው የሚል ነው። ግን ይህ የቀጠናው የሕዝብ ኣሰፋፈር ሁኔታ በደምብ ኣለመረዳት፣ ወይም ለማሳመን ይጠቅመኛል በሚለውን ፈሊጥ የተከተለ ኣባባል ነው። እንደኣፋር የመሳሰሉ የኣንድ ወጥ ብሔረሰቦች በተለያዩ ኣጎራባች ሃገራት ግዛት ትሰባጥረው እንደሚነሩ በሰፊው የታወቀ ነው። የባሕር በር ግዛት ለማግኘት ሲባል የኣፋርን ህዝብ ለፍጆታ መጠቀም ኣለማስፈለጉ ብቻ ሳይሆን፣ ከዛም ኣልፎ የኤርትራና የጂቡቲ ልዑላውነትና ኣንድነት የሚሸረሽር ነው።ከዛም ቀጥሎ፣ የኣፍሪካ ኣንድነት ድርጅትና የኣለም ኣቀፍ ደንቦች ና ፖሊሲዎች በሰፊው የሚጻረርም ነው።
ሶስተኛው የጥናታችን ክፍል ስለ የባህር ሕግና ኣተገባበሩ ይመለከታል። የጥናታችን ውጤት እንደሚያመለክተው፣ ኢትዮጵያ፣ የባሕር በር የመጠቀም መብት እንጂ የሌሎችን ሃገሮች ልዑላዊነት ጥሳ የባህር ግዛት ቆርሶ የመውሰድ መብት እንደሌላት የታወቀ ነው። ምክንያቱም፣ማንኛውንም የኤርትራን የቀይ ባሕር ግዛትና በግዛቱ ያሉትን ወደቦች በሃይል ቆርሶ የመውሰድ ፍላጎት መኖር ማለት፣ በቀጥታ የኤርትራን ልዑላውነትና የግዛት ኣንድነት መድፈር ማለት ነው። ይህም በቀጥታ ከሚመለከተው ዓለም ዓቀፋዊ የሃገራትን የልዑላውነትን ማስከበርያ ዓለም ኣቀፍ ሕጎች መጣስ ማለት ነው። የዓለም ኣቀፍ የልዑላውነት ማስከበርያ ሕጎቹም የሚከተሉት ናቸው፡ (1) በ 1964 በታወጀው የኣፍሪካ uti possidetis መሰረት“በቅኝ ግዛት ከተወረሱ ልዑላዊ የግዛት ድንበሮች መከበር በሁሉም ሃገራት መከበር እንዳለባቸው” (2) በተባበሩት መንግስታት ቻርተር የተደነገገውን የሃገሮች ልዑላውነትና የግዛት ኣንድነትን በሃይል እንዳይደፈር የሚለውን ዓንቀጽ 4። በተጨማሪም በዓንቀጽ 125 የተደነገገው የተባበሩ መንግስታት የባሕር በር ተጠቃምነት ሕግ መሰረት የባህር በር የሌላቸው እንደ ኢትዮጵያ የመሳሰሉት ሃገሮች የባህር በር የመጠቀም መብት እንዳላቸው ይደነግጋሉ። ሕጎቹ በሙሉ በተግባር የሚጸኑትም በትብብር በሚደረገው የጋራ እርምጃ ነው። ይህም ከሆነ፣ የበለጠና ለህሉም ጥሩ ኣስተዋጽኦ እንድሚያደርግ እሙን ነው። በተለይ የኢትዮጵያ ባሕር በር ተጠቃሚነት መብት ከኤርትራ ጋር በሚመለከት፣ የጋራ ጥቅምና የሃገር ልዑላውነትና የሃገር ኣንድነት በማይደፍር ሁኔታ ቢደረግ፣ ህዝባዊ ጥቅሙ የጋራ ነው።
ኣራተኛው የጥናታችን ክፍል፣ የኣንድ ሃገር የባህር በር ኣለመኖርና የኤኮኖሚና የደህንነት እንደምታዎቹ በሚለው ያተኮረ ነው። በጥናታችን ውጤት መሰረት፣ ኢትዮጵያ የባህር በር ባለቤት ባለመሆንዋ የህልውና ጥያቄ
እንደማያመጣባት ገምግመናል። እንዲያውም ኢትዮጵያ በኣከባቢው ካሉ ወደቦች የራቀችም አይደለችም። ከኤርትራ ወደቦች ጀምሮ ብዙ የምትጠቀምባቸው አማራጭ ወደቦችም በኣከባቢው አሏት። የተሻለውን አማራጭ መጠቀም ትችላለች። በመልካም ትብብርና በእብሮ የመስራት ፍላጎት በሁሉም ወገኖች እስካለ ድረስ፣በሰፊው የሚቻል ነው። በተለይ ይህ የወደብ ባለቤት ለመሆን የኣንድ ኣገር የበይነ (ብቸኛ) ፍላጎት ማሳየት ማለት ግን፣ እጅግ ኣስቸጋሪና የሚያዋጣም ኣይደለም በብዙ ኣሳማኝ ምክንያቶች። እንድያውም ብዙ ኣጥብቀው የማይፈለጉ መዘዞችና ጉዳቶች ይዞ መምጣቱን ኣይቀርም። በተለይ የኣንድ ልዑላዊ ሃገር በሚፈታተን ሁኔታና፣ መሰረታዊው የኣንድ ሃገር ክብር በፍጹም የማይጣጣም ከሆነ፣ ጉዳቱ ባለ ዘርፈ ብዙ ነው የሚሆነው። በተለይ በዋነኛነት ከመሠረታዊ የቅኝ ግዛት ስምምነቶች ወይም ከሌሎች ዓለም አቀፍ የባህር በር ትብብር ሕጎች ጋር የሚቃረን ስለሚሆን፣ በሚመለከታቸው አካላት ሊታሰብበት ይገባል።
ስለዚህ፣ ብክቡር ጠቅላይ ሚኒስቴር ኣብይ በተደጋጋሚ የሚነሳው “የህልውና ጥያቄ” መከራከርያ ጉዳይ፣ በምስራቅ አፍሪካ ቀጣና ላይ ያልተፈለገ መከፋፈልና ማለቂያ የሌለው ግጭት እንዲፈጠር በር መክፈት ሊሆን ስለሚችል ኣርምት ቢደረግበት ለሁሉም ይበጃል ብለን እንመክራለን። ስለዚህ “የህልውና ጥያቄ ነው” ተብሎ የሃገር ልዕላውነት በሚደፍር መልኩ ከመከራከሩ ይልቅ፣ ንግግሩ በጋራ ልማትና ጥቅም፣ እንዲሁም የማህበራዊ እና ኢኮኖሚያዊ ውህደትና ትብብር በሚለው ቢለወጥ መልካም ነው። የትብብር፣ የኣብሮ መስራትና መደጋገፍ ኣስፈላጊነት በሰፊው በሚፈለግበት በዚህ በ21 ኛው ክፍለ ዘመን ዓለም፣ ለጋራ ልማት ቅድሚያ መስጠቱ የግድ ይላል። በተለይም እንደ ኤርትራና ኢትዮጵያ ባሉት በብዙ ሰንሰለቶች የተሳሰሩ ህዝቦች መካከል፣ በሁሉም መስክ ተረዳድቶና ተጣምሮ የሚሰራ ስራ፣ ለሁሉም የሚበጅ ዕድገትና ጥቕም የሚያመጣ ስለሆነ፣ ቢገፋበት መልካም ነው። ስለዚህ ኢትዮጵያን ጨምሮ በኣፍሪካ ቀንድ ያሉት ሃገራት፣ ብባባህር በር ጉዳይ ብእጅጉ ከማቶከር ይልቅ፣ የውስጣቸው የሃገር ግንባታ፣ የመንግስት ኣስተዳደርና፣ የማህበረ-ኤኮኖሚ ኣስተዳደር ድክመቶቻቸውን ለመሸፈን የኣመክንዮ ፍጆታ ኣለማድረጉ ብእጅጉ ይመረጣል። በተለይም በሁሉም መስክ ተረዳድቶና ተጣምሮ የሚሰራ ስራ ለሁሉም የሚበጅ ዕድገትና ጥቕም የሚያመጣ ስለሆነ፣ ቢገፋበት መልካም ነው። ኣስፈላጊነቱም ከሁሉም የላቀ ነው።
በኣጠቃላይ ግምገማችን መስረት፣ የኢትዮጵያ የባህር በር ግዛት ኣለመኖር የህልውና ጥያቄ ኣለምሆኑን በኢትዮጵያ በኩል ግንዛቤ ቢደረግበት የተሻለ ነው ብለን እናምናለን። ስለ ሰላምና የጋራ ዕድገት ሲባልም፣ በኢትዮጵያ በኩል ያለው ግንዛቤ የተሳሳተ በመሆኑ፣ እርማት ቢደረግለትና ቢታሰብበት መልካም ነው ብለን ደምድመናል።
በመጨረሻም ለጋራ ጠቄሜታና ዘላቂ መፍትሔ ሲባል በጥናታችን ተመርኩሰን የሚከተሉትን ምክረ ሓሳቦችን እናቀርባለን። (1) ለጋራ ዘላቂ ትብብር፣ ዕድገትና ብልጽግና ሲባል፣ ኢትዮጵያውያን በኣጠቃላይ ከኤርትራ ንጻነትና ልዑላውነት ጋር በምሉ ልብ መታረቅና መቀበል እንዳለባቸው እናምናለን። (2) ኤርትራና ሌሎች ይሚመለከታቸው የባህር ግዛት (በር) ያላቸው የኣከባቢው ሃገራት፣ ኢትዮጵያ የባህር በርን ለመጓጓዣና ለሌላም ኣገልግሎት የመጠቀም፣ በኣለም ኣቀፉ የማሪታይም ሕግ በሚፈቅደው መሰረት፣ ሕጋዊ መብት እንዳላት ተገንዝበው መተባበርና በተግባር ማዋል እንዳለባቸው ግንዛቤያችን ነው። (3) በተለይ ኤርትራና ኢትዮጵያ ለህዝቦቻቸው የጋራ ጥቅምና ዕድገት ሲሉ በሰናይ መንፈስና በህዝብ ሱታፌ ትብብርና ስምምነት ማድረግ ኣለባቸው ብለን እንመክራለን። (4) ኢትዮጵያ በወታደራዊ ሃይልና በተለይን የኣፋሮች መብት መጠበቅ በሚለው የተሳሳተ ኣስተሳሰብ በመጠቀም፣ የቀይ ባህር ይገባኛል ጥያቄ መመለስ መሞከርዋ ከጥቅሙ ጉዳቱ በእጅጉ ስለሚበልጥ፣ መቅረት እንዳለበት ለሚመለከታቸው ሁሉ በትህትና እናሳስባለን። ይህም መሆን ያለበት፣ ለሁለቱም ሕዝቦች ዘላቂ ሰላምና የጋራ ዕድገት ሲባል ነው። (5) በቀጠናው ያሉ ህዝቦችና ሃገራት ሁሉ፣ ለሰላምና ለሁሉም ኣቀፍ ኢኮኖሚያዊ ትብብርና ውህደት እውን ለማድረገ ሲባል ብሁሉም መስክ መስራት እንዳለባቸው እንመክራለን። ይህን ሲያደርጉ ብቻ ነው የጋራ የህዝቦች ዕድገትና ሰላም የሚመጣው። እነዚህ እላይ የተዘረዘሩትን ምክረ ሃሳቦች በተግባር ከዋሉና ከተሰራባቸው በዚህ በኣፍሪቃ ቀንድ ቀጠና ባሉት ሃገራት፣ በተለይም በብዙ እሴቶችን በሚገናኙ ኤርትራና ኢትዮጵያ ህዝቦች የሚያመጡት የትብብርና የኣብሮ ማደግ ፍላጎት ጥሩ መንደርደርያ እንደሚሆን እናምናለን።
اﻟﻤﻠﺨﺺ اﻟﺘﻨﻔﯿﺬي
ﻓﻲ ﺧﻄﺎﺑﮫ أﻣﺎم اﻟﺒﺮﻟﻤﺎن اﻹﺛﯿﻮﺑﻲ ﻓﻲ 13 أﻛﺘﻮﺑﺮ 2023، أﻋﻠﻦ رﺋﯿﺲ وزراء إﺛﯿﻮﺑﯿﺎ، آﺑﻲ أﺣﻤﺪ، أن اﻟﺒﺤﺮ اﻷﺣﻤﺮ ھﻮ “اﻟﺤﺪ اﻟﻄﺒﯿﻌﻲ ﻹﺛﯿﻮﺑﯿﺎ”، واﻋﺘﺒﺮ أن اﻣﺘﻼك اﻟﺒﺤﺮ اﻷﺣﻤﺮ ﯾﻤﺜﻞ “ﻗﻀﯿﺔ وﺟﻮدﯾﺔ.” وﻗﺪ اﺳﺘﻨﺪت ﻣﺰاﻋﻤﮫ ﺑﺎﻣﺘﻼك و/أو اﻟﻮﺻﻮل إﻟﻰ اﻟﺒﺤﺮ اﻷﺣﻤﺮ إﻟﻰ اﻟﺘﺎرﯾﺦ، واﻟﺠﻐﺮاﻓﯿﺎ، واﻟﺪﯾﻤﻮﻏﺮاﻓﯿﺎ، واﻹﺛﻨﯿﺔ، واﻟﻘﺎﻧﻮن، واﻟﻌﻮاﻣﻞ اﻻﻗﺘﺼﺎدﯾﺔ. ﻛﻤﺎ أﻛﺪ أن اﻟﺠﯿﻞ اﻟﻘﺎدم ﯾﺠﺐ أن ﯾﺠﻌﻞ ﻣﻦ اﻣﺘﻼك اﻟﺒﺤﺮ اﻷﺣﻤﺮ واﻗﻌﺎً، إن ﻟﻢ ﯾﺘﻢ ذﻟﻚ ﻓﻲ ﻋﮭﺪه أو ﻣﻦ ﻗﺒﻞ اﻟﺠﯿﻞ اﻟﺤﺎﻟﻲ، وھﻮ ﻣﺎ ﯾﻌﺎدل زرع ﻗﻨﺒﻠﺔ ﻣﻮﻗﻮﺗﺔ. ھﺬه اﻟﺘﺼﺮﯾﺤﺎت ﺗﺘﻌﺎرض ﻣﻊ اﻟﻘﺎﻧﻮن اﻟﺪوﻟﻲ، وﺗﻘﻮض اﺳﺘﻘﻼل وﺳﯿﺎدة وﺳﻼﻣﺔ أراﺿﻲ إرﯾﺘﺮﯾﺎ واﻟﺪول اﻟﺴﺎﺣﻠﯿﺔ اﻷﺧﺮى ﻓﻲ اﻟﻤﻨﻄﻘﺔ. ﻛﻤﺎ ﺗُﻌﺮض اﻟﺴﻼم واﻷﻣﻦ واﻟﺘﻤﺎﺳﻚ ﻓﻲ ﻣﻨﻄﻘﺔ اﻟﻘﺮن اﻹﻓﺮﯾﻘﻲ ﻟﻠﺨﻄﺮ.
ﺗﺄﺳﺴﺖ ﻓﺮﻗﺔ ﻋﻤﻞ اﻟﺒﺤﺮ اﻷﺣﻤﺮ اﺳﺘﺠﺎﺑﺔً ﻟﮭﺬه اﻟﺘﺼﺮﯾﺤﺎت، ﺑﮭﺪف إﺟﺮاء دراﺳﺎت ﻣﻮﺿﻮﻋﯿﺔ وﺗﺤﻠﯿﻼت ﻣﻌﻤﻘﺔ ﻟﻤﺨﺘﻠﻒ ﺟﻮاﻧﺐ ادﻋﺎء إﺛﯿﻮﺑﯿﺎ اﻣﺘﻼﻛﮭﺎ ﻟﻠﺒﺤﺮ اﻷﺣﻤﺮ أو ﺣﻖ اﻟﻮﺻﻮل إﻟﯿﮫ، وﻧﺸﺮ ﻧﺘﺎﺋﺞ ھﺬه اﻟﺪراﺳﺎت ﻋﺒﺮ ﻣﻨﺸﻮرات وﻣﻨﺼﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔﺔ. ﺗﺘﺄﻟﻒ ﻓﺮﻗﺔ اﻟﻌﻤﻞ ﻣﻦ ﺗﺴﻌﺔ ﺑﺎﺣﺜﯿﻦ إرﯾﺘﺮﯾﯿﻦ ﻣﺴﺘﻘﻠﯿﻦ ﻻ ﯾﻨﺘﻤﻮن ﻷي ﻛﯿﺎن ﺳﯿﺎﺳﻲ. ﺗﻢ اﺧﺘﯿﺎر أﻋﻀﺎﺋﮭﺎ ﺑﻨﺎءً ﻓﻘﻂ ﻋﻠﻰ اﻟﻜﻔﺎءة اﻟﻔﺮدﯾﺔ، واﻻھﺘﻤﺎم واﻟﺨﺒﺮة ذات اﻟﺼﻠﺔ، واﻟﻤﺸﺎرﻛﺔ اﻟﻤﺒﺎﺷﺮة أو ﻏﯿﺮ اﻟﻤﺒﺎﺷﺮة ﻓﻲ ھﺬا اﻟﻤﻮﺿﻮع. وﺑﻨﺎءً ﻋﻠﻰ اﻷﺳﺲ اﻟﺘﻲ ﺗﺴﺘﻨﺪ إﻟﯿﮭﺎ إﺛﯿﻮﺑﯿﺎ ﻓﻲ ادﻋﺎﺋﮭﺎ، ﺑﺤﺜﺖ ﻓﺮﻗﺔ اﻟﻌﻤﻞ ﻓﻲ أرﺑﻌﺔ ﻣﺠﺎﻻت رﺋﯿﺴﯿﺔ: (1) اﻟﺘﺎرﯾﺦ، (2) اﻟﺠﻐﺮاﻓﯿﺎ، اﻟﺪﯾﻤﻮﻏﺮاﻓﯿﺎ، واﻹﺛﻨﯿﺔ، (3) ﻗﺎﻧﻮن اﻟﺒﺤﺎر، و(4) اﻻﻗﺘﺼﺎد.
أوﻻً، ﺑﺤﺜﻨﺎ اﻷﺳﺎس اﻟﺘﺎرﯾﺨﻲ ﻻدﻋﺎء إﺛﯿﻮﺑﯿﺎ ﺑﺎﻣﺘﻼك اﻟﺒﺤﺮ اﻷﺣﻤﺮ. اﺳﺘﻌﺮﺿﻨﺎ اﻟﺘﺎرﯾﺦ اﻟﻘﺪﯾﻢ، ﺑﻤﺎ ﻓﻲ ذﻟﻚ ﻋﺼﺮ ﻣﻤﻠﻜﺔ أﻛﺴﻮم، ﻟﺘﻮﺿﯿﺢ اﻟﺘﺮاث اﻟﻤﺸﺘﺮك ﻟﻤﺠﺘﻤﻌﺎت اﻟﻤﻨﻄﻘﺔ، ﺛﻢ اﻧﺘﻘﻠﻨﺎ إﻟﻰ اﻟﺘﺎرﯾﺦ اﻟﺤﺪﯾﺚ اﻷﻛﺜﺮ ﺻﻠﺔ، ﺧﺎﺻﺔً ﻓﺘﺮة اﻻﺳﺘﻌﻤﺎر اﻷوروﺑﻲ اﻟﺘﻲ رﺳﻤﺖ اﻟﺤﺪود اﻟﺤﺎﻟﯿﺔ. ﺗﺄﺳﺴﺖ إرﯾﺘﺮﯾﺎ ﻛﻤﺴﺘﻌﻤﺮة إﯾﻄﺎﻟﯿﺔ ﻋﺎم 1890 ﺑﻌﺪ اﺗﻔﺎﻗﺎت ﻣﻊ زﻋﻤﺎء ﻣﺤﻠﯿﯿﻦ ﻣﻦ اﻟﻌﻔﺮ وإﺣﺘﻼل اﺟﺰاء أﺧﺮى، وﺗﻢ ﺗﺤﺪﯾﺪ اﻟﺤﺪود اﻟﺤﺎﻟﯿﺔ ﺑﯿﻦ إرﯾﺘﺮﯾﺎ وإﺛﯿﻮﺑﯿﺎ ﻣﻦ ﺧﻼل ﺳﻠﺴﻠﺔ ﻣﻦ اﻻﺗﻔﺎﻗﯿﺎت ﺑﯿﻦ إﯾﻄﺎﻟﯿﺎ اﻻﺳﺘﻌﻤﺎرﯾﺔ وإﺛﯿﻮﺑﯿﺎ. ﺑﻌﺪ ھﺰﯾﻤﺔ إﯾﻄﺎﻟﯿﺎ ﻋﺎم 1941 وﻗﯿﺎم اﻹدارة اﻟﻌﺴﻜﺮﯾﺔ اﻟﺒﺮﯾﻄﺎﻧﯿﺔ، أﺳﺲ اﻟﻤﺜﻘﻔﻮن اﻹرﯾﺘﺮﯾﻮن أﺣﺰاﺑًﺎ ﺳﯿﺎﺳﯿﺔ، ﺑﻌﻀﮭﺎ ﻣﺆﯾﺪ ﻟﻼﺳﺘﻘﻼل واﻟﺒﻌﺾ اﻵﺧﺮ ﻣﺆﯾﺪ ﻟﻠﻮﺣﺪة ﻣﻊ إﺛﯿﻮﺑﯿﺎ. وﻗﺪ أدى اﻻﺗﺤﺎد اﻟﺬي أﻧﺸﺄﺗﮫ اﻷﻣﻢ اﻟﻤﺘﺤﺪة ﺑﯿﻦ إرﯾﺘﺮﯾﺎ وإﺛﯿﻮﺑﯿﺎ إﻟﻰ ﺿﻢ إرﯾﺘﺮﯾﺎ ﺑﺸﻜﻞ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ، ﻣﻤﺎ دﻓﻊ اﻹرﯾﺘﺮﯾﯿﻦ إﻟﻰ ﺑﺪء ﻛﻔﺎح ﻣﺴﻠﺢ ﻋﺎم 1961 اﻧﺘﮭﻰ ﺑﺎﺳﺘﻘﻼل ﻓﻌﻠﻲ ﻋﺎم .1991 وﻓﻲ ﻋﺎم 1993، أﺟﺮي اﺳﺘﻔﺘﺎء ﺑﺪﻋﻢ ﻣﻦ اﻷﻣﻢ اﻟﻤﺘﺤﺪة أﻛﺪ اﺳﺘﻘﻼل إرﯾﺘﺮﯾﺎ، وأﺻﺒﺤﺖ ﻋﻀﻮًا ﻓﻲ اﻷﻣﻢ اﻟﻤﺘﺤﺪة ﻓﻲ 28 ﻣﺎﯾﻮ .1993
ﺛﺎﻧﯿًﺎ، درﺳﻨﺎ ﻣﺴﺄﻟﺘﻲ اﻟﺠﻐﺮاﻓﯿﺎ واﻟﺪﯾﻤﻮﻏﺮاﻓﯿﺎ واﻻدﻋﺎءات اﻹﺛﻨﯿﺔ اﻟﺘﻲ ﺗﺴﺘﻨﺪ إﻟﯿﮭﺎ إﺛﯿﻮﺑﯿﺎ ﻓﻲ ﻣﻄﺎﻟﺒﺘﮭﺎ ﺑﺎﻟﻮﺻﻮل إﻟﻰ اﻟﺒﺤﺮ أو اﻣﺘﻼﻛﮫ. أوﺿﺤﺖ ﺗﺤﻠﯿﻼﺗﻨﺎ وﺟﻮد ﻋﺰﻟﺔ اﺟﺘﻤﺎﻋﯿﺔ وﺳﯿﺎﺳﯿﺔ واﻗﺘﺼﺎدﯾﺔ داﺧﻞ وﺑﯿﻦ دول اﻟﻘﺮن اﻹﻓﺮﯾﻘﻲ ﺑﺸﻜﻞ ﻋﺎم، وﻓﻲ إﺛﯿﻮﺑﯿﺎ ﺑﺸﻜﻞ ﺧﺎص. ﻛﻤﺎ ﻋﺮﺿﻨﺎ ﺛﻼﺛﺔ ﺗﻄﻮرات ﺗﺎرﯾﺨﯿﺔ ﻣﺘﺮاﺑﻄﺔ ﺳﺎھﻤﺖ ﻓﻲ ﺗﻔﺎﻗﻢ اﻟﻌﺰﻟﺔ اﻻﺟﺘﻤﺎﻋﯿﺔ اﻟﻄﺒﯿﻌﯿﺔ اﻟﻨﺎﺗﺠﺔ ﻋﻦ اﻟﻈﺮوف اﻟﻤﻨﺎﺧﯿﺔ واﻟﻔﯿﺰﯾﺎﺋﯿﺔ: (1) اﻟﺘﺒﺎﻋﺪ اﻻﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﻟﻨﺎﺗﺞ ﻋﻦ ﺗﻮﺳﻊ اﻹﺳﻼم ﻓﻲ اﻟﻤﻨﺎطﻖ اﻟﺴﺎﺣﻠﯿﺔ واﻟﻤﻨﺨﻔﻀﺔ، ﻣﻤﺎ دﻓﻊ اﻹﻣﺒﺮاطﻮرﯾﺔ اﻷﺑﯿﺴﯿﻨﯿﺔ إﻟﻰ اﻟﺠﻨﻮب واﻟﻐﺮب، (2) اﺣﺘﻼل اﻟﺴﻮاﺣﻞ ﻣﻦ ﻗﺒﻞ اﻷوروﺑﯿﯿﻦ ﻓﻲ اﻟﻘﺮن اﻟﺘﺎﺳﻊ ﻋﺸﺮ وﺗﺸﻜﯿﻞ ﻛﯿﺎﻧﺎت ﺳﯿﺎﺳﯿﺔ ﺟﺪﯾﺪة، و(3) اﻟﺴﯿﺎﺳﺎت اﻟﺘﻨﻤﻮﯾﺔ اﻟﺨﺎطﺌﺔ اﻟﻤﺘﺒﻌﺔ ﻓﻲ ﻓﺘﺮة ﻣﺎ ﺑﻌﺪ اﻻﺳﺘﻌﻤﺎر، ﺑﻤﺎ ﻓﻲ ذﻟﻚ اﻟﺘﻔﺎﻋﻞ اﻟﺤﺪﯾﺚ ﻣﻊ اﻟﻌﻮﻟﻤﺔ. أﻣﺎ ﻓﯿﻤﺎ ﯾﺘﻌﻠﻖ ﺑﺎدﻋﺎءات إﺛﯿﻮﺑﯿﺎ اﻟﻤﺒﻨﯿﺔ ﻋﻠﻰ أﺳﺎس إﺛﻨﯿﺔ
اﻟﻌﻔﺮ، ﻓﻘﺪ أظﮭﺮ ﺗﺤﻠﯿﻠﻨﺎ أن ﺳﻜﺎن اﻟﻌﻔﺮ ﻟﻌﺒﻮا أدوارًا ﻣﺤﻮرﯾﺔ ﻓﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺔ اﻻﺳﺘﻌﻤﺎر وﻓﻲ ﻧﻀﺎل إرﯾﺘﺮﯾﺎ ﻣﻦ أﺟﻞ اﻻﺳﺘﻘﻼل. إن اﻻدﻋﺎءات اﻟﺘﻲ ﺗﻘﻮل ﺑﺄن اﻷراﺿﻲ اﻹرﯾﺘﺮﯾﺔ اﻟﺘﻲ ﯾﺴﻜﻨﮭﺎ اﻟﻌﻔﺮ ﯾﺠﺐ أن ﺗﻜﻮن ﺗﺎﺑﻌﺔ ﻹﺛﯿﻮﺑﯿﺎ ﺑﺴﺒﺐ وﺟﻮد ﻏﺎﻟﺒﯿﺔ اﻟﻌﻔﺮ ﻓﻲ إﺛﯿﻮﺑﯿﺎ، ﺗﻌﻜﺲ اﻧﺘﻘﺎﺋﯿﺔ ﻣﺮﯾﺤﺔ ﻓﻲ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺗﺘﺨﻄﻰ ﻓﯿﮭﺎ اﻟﻌﺪﯾﺪ ﻣﻦ اﻹﺛﻨﯿﺎت اﻟﺤﺪود اﻟﻮطﻨﯿﺔ. ﻛﻤﺎ أن ھﺬه اﻻدﻋﺎءات ﺗﻨﺘﮭﻚ ﺳﻼﻣﺔ أراﺿﻲ وﺳﯿﺎدة إرﯾﺘﺮﯾﺎ وﺟﯿﺒﻮﺗﻲ، وﺗﺘﻌﺎرض ﻣﻊ ﺳﯿﺎﺳﺎت اﻻﺗﺤﺎد اﻹﻓﺮﯾﻘﻲ واﻟﻤﻌﺎﯾﯿﺮ اﻟﺪوﻟﯿﺔ.
ﺛﺎﻟﺜًﺎ، ﻣﻦ اﻟﻨﺎﺣﯿﺔ اﻟﻘﺎﻧﻮﻧﯿﺔ، أﺛﺒﺘﻨﺎ وﻓﻘًﺎ ﻟﻘﺎﻧﻮن اﻟﺒﺤﺎر أن ﻹﺛﯿﻮﺑﯿﺎ اﻟﺤﻖ ﻓﻲ اﻟﻮﺻﻮل إﻟﻰ اﻟﺒﺤﺮ، ﻟﻜﻦ ﻟﯿﺲ ﻓﻲ اﻣﺘﻼﻛﮫ. إن أي ﻣﻄﺎﻟﺒﺔ ﺑﺎﻣﺘﻼك ﺳﻮاﺣﻞ اﻟﺒﺤﺮ اﻷﺣﻤﺮ اﻹرﯾﺘﺮﯾﺔ أو ﻣﻮاﻧﺌﮭﺎ، أو اﻟﺘﮭﺪﯾﺪ ﺑﺎﺳﺘﺨﺪام اﻟﻘﻮة، ﯾُﻌﺪ اﻋﺘﺪاءً ﻣﺒﺎﺷﺮًا ﻋﻠﻰ ﺳﯿﺎدة وﺳﻼﻣﺔ أراﺿﻲ إرﯾﺘﺮﯾﺎ. وﯾﺘﻌﺎرض ذﻟﻚ ﻣﻊ ﻗﺎﻧﻮﻧﯿﻦ
دوﻟﯿﯿﻦ: (1) ﻣﺒﺪأ “أوﺗﻲ ﺑﻮﺳﯿﺪﯾﺘﯿﺲ” possidetis) uti (African اﻹﻓﺮﯾﻘﻲ ﻟﻌﺎم 1964 اﻟﺬي أﻛﺪ
ﻋﻠﻰ “ﺳﯿﺎدة وﻋﺪم اﻟﻤﺴﺎس ﺑﺎﻟﺤﺪود اﻟﻤﻮروﺛﺔ ﻣﻦ اﻻﺳﺘﻌﻤﺎر”، و(2) اﻟﻤﺎدة 4 ﻣﻦ ﻣﯿﺜﺎق اﻷﻣﻢ اﻟﻤﺘﺤﺪة اﻟﺘﻲ ﺗﺤﻈﺮ “اﻟﺘﮭﺪﯾﺪ ﺑﺎﺳﺘﺨﺪام اﻟﻘﻮة ﺿﺪ وﺣﺪة أراﺿﻲ أو اﻻﺳﺘﻘﻼل اﻟﺴﯿﺎﺳﻲ ﻷي دوﻟﺔ.” ﻛﻤﺎ أن اﻟﻘﺎﻧﻮن اﻟﺪوﻟﻲ، وﺑﺎﻷﺧﺺ اﻟﻤﺎدة 125 ﻣﻦ اﺗﻔﺎﻗﯿﺔ اﻷﻣﻢ اﻟﻤﺘﺤﺪة ﻟﻘﺎﻧﻮن اﻟﺒﺤﺎر، ﯾﻤﻨﺢ إﺛﯿﻮﺑﯿﺎ ﺣﻖ اﻟﻮﺻﻮل إﻟﻰ اﻟﺒﺤﺮ ﻋﺒﺮ اﻟﺪول اﻟﻤﺠﺎورة، ﺑﻤﺎ ﻓﯿﮭﺎ إرﯾﺘﺮﯾﺎ. ﻟﻜﻦ ھﺬا اﻟﺤﻖ ﻟﯿﺲ ﻣﻄﻠﻘًﺎ، ﺑﻞ ﯾﺘﻄﻠﺐ اﺗﻔﺎﻗًﺎ ﻣﻊ اﻟﺪوﻟﺔ اﻟﻤﻤﺮ. وﺑﺎﻟﺘﺎﻟﻲ، ﯾﻨﺒﻐﻲ ﺗﻨﻔﯿﺬ ھﺬا اﻟﺤﻖ ﻣﻦ ﺧﻼل اﺗﻔﺎق ﺛﻨﺎﺋﻲ، ﻗﺎﺋﻢ ﻋﻠﻰ ﺣﺴﻦ اﻟﻨﯿﺔ، ﺑﯿﻦ إﺛﯿﻮﺑﯿﺎ )اﻟﺪوﻟﺔ ﻏﯿﺮ اﻟﺴﺎﺣﻠﯿﺔ( وإرﯾﺘﺮﯾﺎ )دوﻟﺔ اﻟﻌﺒﻮر( ﺑﺸﻜﻞ ﻻ ﯾﻨﺘﮭﻚ ﺳﯿﺎدة إرﯾﺘﺮﯾﺎ وﺳﻼﻣﺔ أراﺿﯿﮭﺎ.
راﺑﻌًﺎ، ﻓﯿﻤﺎ ﯾﺘﻌﻠﻖ ﺑﺎﻻﻋﺘﺒﺎرات اﻻﻗﺘﺼﺎدﯾﺔ واﻷﻣﻨﯿﺔ، ﻟﻢ ﺗُﻈﮭﺮ ﺗﺤﻠﯿﻼﺗﻨﺎ أن إﺛﯿﻮﺑﯿﺎ ﺗﻮاﺟﮫ ﺗﮭﺪﯾﺪًا وﺟﻮدﯾًﺎ ﺑﺴﺒﺐ ﻛﻮﻧﮭﺎ دوﻟﺔ ﺣﺒﯿﺴﺔ. ﻋﻠﻰ اﻟﻌﻜﺲ ﻣﻦ ذﻟﻚ، ﺷﮭﺪت إﺛﯿﻮﺑﯿﺎ ﻧﻤﻮًا اﻗﺘﺼﺎدﯾًﺎ ﻣﺰدوج اﻟﺮﻗﻢ ﻣﻦ ﻋﺎم 1998 إﻟﻰ ﻋﺎم 2018، دون اﺳﺘﺨﺪام اﻟﻤﻮاﻧﺊ اﻹرﯾﺘﺮﯾﺔ .ﻛﻤﺎ ﺗﺴﺘﻔﯿﺪ إﺛﯿﻮﺑﯿﺎ ﻣﻦ ﻗﺮﺑﮭﺎ اﻟﻨﺴﺒﻲ ﻣﻦ ﻋﺪة ﻣﻮاﻧﺊ ﻓﻲ دول ﻣﺠﺎورة. ﻋﻠﻰ ﺳﺒﯿﻞ اﻟﻤﺜﺎل، ﻓﺈن اﻟﻤﺴﺎﻓﺔ ﻣﻦ أدﯾﺲ أﺑﺎﺑﺎ إﻟﻰ ﻣﯿﻨﺎء ﺟﯿﺒﻮﺗﻲ أﻗﺼﺮ ﻗﻠﯿﻼً ﻣﻦ اﻟﻤﺴﺎﻓﺔ إﻟﻰ ﻣﯿﻨﺎء ﻋﺼﺐ اﻹرﯾﺘﺮي. وﺑﺨﻼف اﻟﻌﺪﯾﺪ ﻣﻦ اﻟﺪول اﻟﺤﺒﯿﺴﺔ اﻷﺧﺮى، ﺗﺴﺎﻋﺪ ھﺬه اﻟﻘﺮب اﻟﺠﻐﺮاﻓﻲ ﻓﻲ إﺑﻘﺎء ﺗﻜﺎﻟﯿﻒ اﻟﻨﻘﻞ ﻣﻨﺨﻔﻀﺔ ﻧﺴﺒﯿًﺎ. ﻛﻤﺎ أن دول اﻟﺠﻮار اﻟﺴﺎﺣﻠﯿﺔ ﻟﻢ ﺗﻨﻜﺮ ﯾﻮﻣًﺎ ﺣﻖ إﺛﯿﻮﺑﯿﺎ ﻓﻲ اﻟﻮﺻﻮل إﻟﻰ اﻟﺒﺤﺮ ﻛﻤﺎ ﻧﺺ ﻋﻠﯿﮫ اﻟﻘﺎﻧﻮن اﻟﺪوﻟﻲ. وﺗﺸﯿﺮ ﻧﺘﺎﺋﺠﻨﺎ أﯾﻀًﺎ إﻟﻰ أن ﻏﯿﺎب ﻗﺎﻋﺪة ﺑﺤﺮﯾﺔ ﻟﻢ ﯾﺸﻜﻞ ﺧﻄﺮًا أﻣﻨﯿًﺎ ﻋﻠﻰ ﺗﺠﺎرة إﺛﯿﻮﺑﯿﺎ اﻟﺒﺤﺮﯾﺔ. وﺑﺪﻻً ﻣﻦ ذﻟﻚ، ﺗﻨﺒﻊ اﻟﺘﮭﺪﯾﺪات اﻷﻣﻨﯿﺔ اﻟﺤﺎﻟﯿﺔ ﻹﺛﯿﻮﺑﯿﺎ ﻣﻦ ﻋﻮاﻣﻞ داﺧﻠﯿﺔ أﻛﺜﺮ ﻣﻦ ﻛﻮﻧﮭﺎ ﺧﺎرﺟﯿﺔ. وﺗﺸﻜﻞ ھﺬه اﻟﺘﺤﺪﯾﺎت اﻟﺪاﺧﻠﯿﺔ، وﺧﺎﺻﺔ ﺗﻌﻘﯿﺪات ﺑﻨﺎء اﻟﺪوﻟﺔ اﻟﻤﺴﺘﻤﺮة، ﺗﮭﺪﯾﺪًا ﻟﻮﺣﺪة اﻟﺒﻼد وﺳﻼﻣﺘﮭﺎ، وھﻲ ﺗﺤﺪﯾﺎت ﺗﺘﻄﻠﺐ اھﺘﻤﺎﻣًﺎ وﺣﻠﻮﻻً ﻋﺎﺟﻠﺔ إذا ﻣﺎ أرادت إﺛﯿﻮﺑﯿﺎ ﺗﺤﻘﯿﻖ طﻤﻮﺣﺎﺗﮭﺎ اﻟﺘﻨﻤﻮﯾﺔ طﻮﯾﻠﺔ اﻷﺟﻞ.
ﺑﺸﻜﻞ ﻋﺎم، ﻛﺸﻔﺖ ﺗﺤﻠﯿﻼﺗﻨﺎ اﻟﺸﺎﻣﻠﺔ أن اﻷﺳﺲ اﻟﺘﻲ اﺳﺘﻨﺪ إﻟﯿﮭﺎ رﺋﯿﺲ اﻟﻮزراء اﻹﺛﯿﻮﺑﻲ واﻟﻨﺨﺐ
اﻹﺛﯿﻮﺑﯿﺔ ﻓﻲ اﻟﻤﻄﺎﻟﺒﺔ ﺑﻤﻠﻜﯿﺔ اﻟﺒﺤﺮ اﻷﺣﻤﺮ ﻏﯿﺮ دﻗﯿﻘﺔ وﻏﯿﺮ ﻣﺪﻋﻮﻣﺔ ﺑﺎﻷدﻟﺔ.
وﻓﻲ اﻟﺨﺘﺎم، ﻧﻘﺪم اﻟﺘﻮﺻﯿﺎت اﻟﺘﺎﻟﯿﺔ:
(1)ﯾﺠﺐ ﻋﻠﻰ اﻹﺛﯿﻮﺑﯿﯿﻦ اﻟﻘﺒﻮل ﺑﺎﺳﺘﻘﻼل وﺳﯿﺎدة إرﯾﺘﺮﯾﺎ،
(2)ﯾﻨﺒﻐﻲ ﻹرﯾﺘﺮﯾﺎ واﻟﺪول اﻟﺴﺎﺣﻠﯿﺔ اﻷﺧﺮى اﻻﻋﺘﺮاف ﺑﺤﻖ إﺛﯿﻮﺑﯿﺎ اﻟﻤﺸﺮوع ﻓﻲ اﻟﻮﺻﻮل إﻟﻰ اﻟﺒﺤﺮ
واﻟﻌﺒﻮر، وﻓﻘًﺎ ﻟﻠﻘﺎﻧﻮن اﻟﺒﺤﺮي اﻟﺪوﻟﻲ،
(3)ﯾﺠﺐ ﻋﻠﻰ إرﯾﺘﺮﯾﺎ وإﺛﯿﻮﺑﯿﺎ اﻟﺪﺧﻮل ﻓﻲ ﻣﻔﺎوﺿﺎت ﺑﻨﺎءة ﻟﻠﺘﻮﺻﻞ إﻟﻰ اﺗﻔﺎق ﺛﻨﺎﺋﻲ ﯾﺤﻘﻖ ﻣﺼﺎﻟﺢ
ﻣﺘﺒﺎدﻟﺔ ﻟﻠﻄﺮﻓﯿﻦ،
(4)ﻋﻠﻰ إﺛﯿﻮﺑﯿﺎ اﻻﻣﺘﻨﺎع ﻋﻦ اﻟﺘﮭﺪﯾﺪات اﻟﻌﺴﻜﺮﯾﺔ واﺳﺘﺨﺪام ورﻗﺔ اﻟﻌﻔﺮ ﻓﻲ ﺳﻌﯿﮭﺎ ﻻﻣﺘﻼك اﻟﺒﺤﺮ
اﻷﺣﻤﺮ،
(5)ﯾﻨﺒﻐﻲ ﻋﻠﻰ دول اﻟﻤﻨﻄﻘﺔ اﻟﺒﺤﺚ ﻋﻦ ﺣﻠﻮل داﺋﻤﺔ وﻣﺮﺑﺤﺔ ﻟﻠﺠﻤﯿﻊ، ﻣﺜﻞ اﻟﺘﻔﺎوض ﻋﻠﻰ اﺗﻔﺎﻗﺎت
ﻣﺘﻌﺪدة اﻷطﺮاف ﻟﺘﻌﺰﯾﺰ اﻟﺘﻜﺎﻣﻞ اﻻﻗﺘﺼﺎدي اﻹﻗﻠﯿﻤﻲ وﺗﺮﺗﯿﺒﺎت اﻷﻣﻦ اﻟﺠﻤﺎﻋﻲ.
ﺗُﻔﺼﻞ ھﺬه اﻟﺘﻮﺻﯿﺎت ﻓﻲ ﻗﺴﻢ “اﻟﻤﻠﺨﺺ واﻻﺳﺘﻨﺘﺎج” ﻣﻦ اﻟﻤﺸﺮوع. وﺗﺸﺪد ﻋﻠﻰ أھﻤﯿﺔ اﻟﻤﻔﺎوﺿﺎت اﻟﺴﻠﻤﯿﺔ اﻟﺜﻨﺎﺋﯿﺔ أو ﻣﺘﻌﺪدة اﻷطﺮاف واﻟﺘﻌﺎون ﺑﯿﻦ اﻟﺪول، وﻻ ﺳﯿﻤﺎ ﺑﯿﻦ إرﯾﺘﺮﯾﺎ وإﺛﯿﻮﺑﯿﺎ. وﻧﺤﻦ ﻧﺆﻣﻦ ﺑﺼﺪق أن ﺗﻨﻔﯿﺬ ھﺬه اﻟﺘﻮﺻﯿﺎت ﺳﯿُﻌﺰز اﻟﺴﻼم واﻻﺳﺘﻘﺮار واﻟﺘﻨﻤﯿﺔ ﻓﻲ ﻣﻨﻄﻘﺔ اﻟﻘﺮن اﻹﻓﺮﯾﻘﻲ.
